Opis
Podręcznik akademicki poświęcony badaniom stanowiskowym i diagnostyce pojazdów samochodowych, zawierający klasyfikacje badań i wymagania przepisów oraz norm, opis organizacji i techniki badań stanowiskowych (metodyka badań, wybrane czujniki i aparatura pomiarowa, symulacyjne stanowiska badawcze i ich wyposażenie, podstawowe informacje o programowaniu badań, sterowanie stanowiskami i opracowywanie wyników). Przedstawiono w nim zagadnienia dotyczące laboratoryjnych badań silników, układów napędowych i jezdnych, jak również problematykę badań akustycznych pojazdów i ich zespołów oraz badań zderzeniowych samochodów (w tym zderzenie z pieszym). Opisano także diagnostykę na stacji kontroli pojazdów, diagnostykę serwisową (na stacji obsługi) i diagnostykę pokładową (OBD II / EOBD). Autorzy wykorzystali własne doświadczenia i praktykę, zdobyte zarówno w kraju, jak i za granicą.
Odbiorcy książki: studenci kierunków samochodowych i transportowych wyższych uczelni technicznych oraz ich pracownicy naukowo-dydaktyczni, inżynierowie zatrudnieni w biurach konstrukcyjnych, instytutach naukowych lub ośrodkach badawczo-rozwojowych przemysłu motoryzacyjnego, pracownicy stacji obsługi, diagności zatrudnieni w stacjach kontroli pojazdów, wszyscy zainteresowani problematyką badań samochodów.
Książka ani w całości, ani we fragmentach nie może być skanowana, kserowana, powielana bądź rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, w tym również nie może być umieszczana ani rozpowszechniana w postaci cyfrowej zarówno w Internecie, jak i w sieciach lokalnych bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich.
Spis treści
Wykaz ważniejszych oznaczeń 9
Wstęp 11
Rozdział 1. Środowisko badań stanowiskowych 15
1.1. Zadania i rodzaje badań 15
1.2. Klasyfikacja badań i stanowisk badawczych 20
1.3. Organizacja laboratorium 24
1.4. Podstawowe moduły stanowisk 27
1.4.1. Jednostki napędowe 27
1.4.2. Hamulce 28
1.4.3. Reduktory i skrzynki przekładniowe 31
1.5. Urządzenia wykonawcze stanowisk serwohydraulicznych 33
1.5.1. Zasilacz hydrauliczny 33
1.5.2. Wzbudniki elektrohydrauliczne 34
1.5.3. Serwozawory 36
1.5.4. Serwosterownik 38
1.6. Programowanie pracy stanowisk 39
1.6.1. Symulacja obciążeń rzeczywistych 39
1.6.2. Obciążenia równoważne 41
1.6.3. Obciążenia równoważne blokowe 46
1.7. Stanowiska do badań samochodów 51
1.7.1. Stanowiska quasi-statyczne 51
1.7.2. Hamownie podwoziowe 53
1.7.3. Symulatory drogi 55
Rozdział 2. Badania silników 62
2.1. Wiadomości wstępne 62
2.2. Stanowiska badawcze 63
2.3. Wskaźniki i charakterystyki pracy silnika 68
2.4. Badania procesów roboczych 76
2.4.1. Indykowanie silnika 77
2.4.2. Wizualizacja spalania 90
2.5. Badania emisji substancji szkodliwych 99
2.5.1. Uwagi ogólne 99
2.5.2. Badania pojazdów na hamowni podwoziowej 99
2.5.3. Badania silników na hamowni silnikowej 105
2.5.4. Badania zadymienia i cząstek stałych w spalinach 110
Rozdział 3. Badania układów napędowych 116
3.1. Wiadomości wstępne 116
3.2. Sprzęgła 122
3.3. Skrzynki przekładniowe 129
3.3.1. Uwagi ogólne 129
3.3.2. Badania funkcjonalne 130
3.3.3. Badania skrzynek hydromechanicznych 139
3.3.4. Badania trwałościowe 141
3.4. Wały i półosie napędowe 142
3.5. Osie i mosty napędowe 144
3.6. Koła i opony 145
Rozdział 4. Badania układów jezdnych 155
4.1. Badania zawieszeń 155
4.1.1. Uwagi ogólne 155
4.1.2. Kompletne zawieszenia 157
4.1.3. Amortyzatory 163
4.2. Badania układów kierowniczych 167
4.3. Badania zespołów układów hamulcowych 171
Rozdział 5. Badania akustyczne 184
5.1. Środowisko badań akustycznych 184
5.2. Badania samochodów 187
5.3. Badania układów napędowych 194
5.4. Specjalna technika pomiarowa 197
5.4.1. Kamery akustyczne 197
5.4.2. Wibrometry laserowe 200
5.5. Eksperymentalna analiza modalna 204
Rozdział 6. Laboratorium badań zderzeniowych 208
6.1. Środowisko badań zderzeniowych 209
6.1.1. Uwagi ogólne 209
6.1.2. Tory zderzeniowe 210
6.1.3. Stanowiska saniowe z katapultami 212
6.1.4. Bariery 217
6.1.5. Manekiny 221
6.2. Zderzenie samochodu z pieszym 224
6.2.1. Uwagi ogólne 224
6.2.2. Testy Full-Scale 227
6.2.3. Testy na komponentach 229
Rozdział 7. Diagnostyka na stacji kontroli pojazdów 237
7.1. System badań technicznych pojazdów 237
7.1.1. System badań technicznych pojazdów w Unii Europejskiej 237
7.1.2. System badań technicznych pojazdów w Polsce 238
7.2. Rodzaje badań technicznych pojazdów 240
7.3. Rodzaje i uprawnienia stacji kontroli pojazdów 240
7.4. Wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdów 241
7.4.1. Stanowisko kontrolne 241
7.4.2. Wyposażenie kontrolno-pomiarowe 242
7.5. System kształcenia diagnostów 242
7.5.1. Kwalifikacje pracowników stacji kontroli pojazdów 243
7.5.2. Rodzaje szkolenia i egzamin kwalifikacyjny 243
7.6. Identyfikacja pojazdu 243
7.6.1. Uwagi ogólne 243
7.6.2. Numer identyfikacyjny pojazdu VIN 244
7.6.3. Wykonanie i usytuowanie oznaczeń identyfikacyjnych 246
7.6.4. Ocena autentyczności numerów identyfikacyjnych 247
7.6.5. Rozkodowanie numerów identyfikacyjnych pojazdów 247
7.7. Linie diagnostyczne (diagnozowanie układów podwozia) 248
7.7.1. Uwagi ogólne 248
7.7.2. Linie do diagnozowania samochodów osobowych 249
7.7.3. Linie do diagnozowania samochodów ciężarowych 256
7.7.4. Uniwersalne linie diagnostyczne 256
7.7.5. Kierunki rozwoju linii diagnostycznych 262
7.7.6. Komputerowa rejestracja i przetwarzanie wyników badań 263
7.8. Eksploatacyjne badania toksyczności spalin 267
7.8.1. Analiza spalin 267
7.8.2. Pomiar zadymienia spalin 272
7.9. Badanie instalacji zasilania gazem 275
7.9.1. Procedura badania instalacji gazowej 276
7.9.2. Ocena wyników badania 277
7.9.3. Przyrządy do badania instalacji gazowej 277
7.10. Pomiar hałasu zewnętrznego 280
7.11. Diagnozowanie oświetlenia pojazdu 282
7.11.1. Wymagania prawne 282
7.11.2. Parametry diagnostyczne świateł 283
7.11.3. Metody diagnozowania 286
7.11.4. Urządzenia diagnostyczne 287
7.12. Diagnozowanie nadwozia 290
Rozdział 8. Diagnostyka na stacji obsługi 293
8.1. Wiadomości wstępne 293
8.2. Diagnostyka kompleksowa pojazdu 294
8.3. Diagnozowanie silnika spalinowego 298
8.3.1. Diagnostyka kompleksowa silnika (diagnozowanie ogólne) 298
8.3.2. Diagnozowanie przestrzeni roboczej 305
8.3.3. Diagnozowanie układów silnika 310
8.4. Diagnozowanie układów podwozia 313
8.5. Diagnozowanie instalacji elektrycznej 318
8.5.1. Diagnozowanie obwodu zasilania energią elektryczną 318
8.5.2. Diagnozowanie obwodu rozruchowego 322
8.5.3. Diagnozowanie obwodu oświetlenia 324
8.5.4. Diagnozowanie obwodu urządzeń sygnalizacyjnych 324
8.5.5. Diagnozowanie urządzeń kontrolno-pomiarowych i sterująco-diagnostycznych 324
8.5.6. Diagnozowanie przewodów i urządzeń pomocniczych 327
8.5.7. Urządzenia diagnostyczne 328
8.6. Diagnozowanie nadwozia 331
Rozdział 9. Diagnostyka pokładowa 337
9.1. Wiadomości wstępne 337
9.2. Cele systemu diagnostyki pokładowej 338
9.3. Działanie systemu diagnostyki pokładowej 339
9.4. Monitory diagnostyczne w systemie OBD 342
9.5. Komunikacja w systemie OBD 343
9.6. Czytnik informacji diagnostycznych 346
9.6.1. Uwagi ogólne 346
9.6.2. Podstawowe tryby pracy czytnika informacji diagnostycznej 349
9.6.3. Kod usterki 350
9.6.4. Wskaźnik nieprawidłowej pracy MIL 352
9.7. Procedura badań kontrolnych pojazdów z systemem OBD 352
Literatura 355
O autorach / z książki
Dr inż. Kazimierz Sitek
Dr inż. Kazimierz Sitek jest absolwentem Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie (1974). Stopień doktora nauk technicznych uzyskał na Wydziale Mechanicznym WAT (1983). Pracował na stanowiskach eksploatacyjnych w jednostkach wojskowych oraz na stanowiskach dydaktycznych i naukowych w wojskowym szkolnictwie technicznym (Wyższa Oficerska Szkoła Samochodowa i Centrum Szkolenia Czołgowo-Samochodowego w Pile). Jego zainteresowania naukowe i zawodowe dotyczą m.in.: badań procesów napełniania cylindrów silników spalinowych, badań stanowiskowych i trakcyjnych pojazdów samochodowych oraz eksploatacji i diagnostyki pojazdów mechanicznych, w szczególności układów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jazdy. Specjalizuje się w zakresie badań pojazdów samochodowych na liniach diagnostycznych. Wieloletni kierownik stacji kontroli pojazdów i organizator szkolenia diagnostów w zakresie przeprowadzania badań technicznych pojazdów. Zagraniczny staż naukowo-dydaktyczny: Offieziershochschule der Landstreitkräfte (1988, Löbau).
W latach 2001–2008 pracował w przemyśle na stanowisku starszego specjalisty ds. diagnostyki (Unimetal, Złotów). Od 2002 roku pełni obowiązki starszego specjalisty ds. szkolenia i wykładowcy (WORD, Piła). Obecnie zajmuje się zagadnieniami eksploatacji i diagnostyki pojazdów samochodowych oraz problemami transportu drogowego. Prowadzi zajęcia dydaktyczne na kursach: przedsiębiorców i kierowców wykonujących transport drogowy osób i rzeczy (kwalifikacja wstępna, szkolenia okresowe, ADR, certyfikat kompetencji zawodowych, użytkowanie tachografów cyfrowych), kandydatów na egzaminatorów i instruktorów nauki jazdy oraz kandydatów na diagnostów. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Technicznej. Posiada uprawnienia rzeczoznawcy SIMP i do wykonywania badań technicznych pojazdów. Jest autorem lub współautorem ponad 200 publikacji w czasopismach naukowo-technicznych i materiałach konferencyjnych oraz 15 publikacji książkowych.
Dr inż. Stanisław Syta
1970 – obrona pracy dyplomowej na Wydziale Samochodów i Maszyn Roboczych Politechniki Warszawskiej
1970–1978 – asystent w Zakładzie Budowy Samochodów Instytutu Pojazdów PW
1978–1979 – stypendysta DAAD (Deutscher Akademischer Austausch-Dienst) w Instytucie Techniki Samochodowej Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku, RFN (dyrektor – prof. M. Mitschke)1978/79 – obrona pracy doktorskiej Analiza obciążeń układu napędowego w samochodzie osobowym (pod kierunkiem prof. Z. Jaśkiewicza)
1979–1983 – adiunkt w Instytucie Pojazdów PW
1984–1985 – pracownik naukowy na Uniwersytecie w Brunszwiku (RFN)
1986–2006 – praca w niemieckim przemyśle samochodowym w biurach inżynierskich VOLKE i Rücker AG (od 1996); w obu firmach – biurach konstrukcyjnych stworzenie od podstaw działów badań samochodów z wieloma stanowiskami badawczymi i własną aparaturą pomiarową, zwłaszcza w dziedzinie badań akustycznych i drganiowych (np. Centrum Akustyczne firmy Rücker z ponad 70 pracownikami); główni zleceniodawcy: koncern Volkswagena (VW i Audi), ale również Mercedes i Bosch
2006 – powrót do Polski, praca jako doradca techniczny (np. 3 miesiące w firmie Magna w Grazu/Austria) i jako autor fachowych publikacji (AUTO Technika Motoryzacyjna, Supplier Magazyn)
Ponadto:
– liczne publikacje specjalistyczne (Technika Motoryzacyjna, Automobil Technische Zeitschrift ATZ, Bosch Technische Berichte itp.);
– działalność dydaktyczna, również w okresie pracy w przemyśle – prowadzenie ponad 50 prac dyplomowych, szczególnie przydatnych przy projektowaniu i budowie nowych stanowisk badawczych.
